Döviz Kuru Artışı Enflasyonu Artırır mı?

2018 yılı içerisinde anormal döviz kuru artışları nedeniyle enflasyonda son yıllardaki en yüksek artış yaşanmıştır.

Özellikle dolar kurunda kısa bir dönemde yaşanan yüksek artış enflasyonu direkt etkilemiştir.

Döviz fiyatlarındaki artışın enflasyonu nasıl tetiklediğini basitçe anlatalım. Ekonomilerde döviz kurunun artması enflasyonda artışa yol açmaktadır. Türk lirasının yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi sonrasında yurtdışından ithal edilen ürünlerin fiyatları artar. Örneğin dolar 3 TL iken 1.000 dolara ithal edilen bilgisayarın fiyatı 3.000 TL olurken, dolar 5 TL olunca aynı bilgisayarın fiyatı 5.000 TL’ye yükselir. İthal edilen bilgisayar ve diğer tüm ürünlerin fiyatlarındaki bu artış enflasyona sebep olur.

Türk lirasının değer kaybetmesi sonrasında sadece ithal edilen ürünlerin fiyatları değil, ithal parçalarla üretilen yerli ürünlerin de fiyatları dolaylı olarak artar. İthal ettiği parçalarla örneğin otomobil üreten bir firma ithal parça fiyatlarındaki artış nedeniyle otomobil fiyatını da arttırmak zorunda kalacak ve bunun gibi ithal parçalarla üretilen birçok yerli ürünün fiyatı artacağından enflasyon artmış olacaktır.

Bunun tersi bir şekilde enflasyon artışı da döviz kuru artışına yol açmaktadır. Enflasyon ülke içinde üretilen ürünlerin fiyatını artırmakta, bu artış sonucunda yerli ürünlere yurt dışından olan talep azalmaktadır. Örneğin bir pantolon fiyatı 50 TL iken enflasyon nedeniyle 80 TL’ye yükseldiğinde hem pantolona hem de o ülkenin para birimine olan talep azalır. Bu durumda yurt dışındaki ürünlerin fiyatları daha cazip olacağından ithalat ihtiyacı ve döviz talebi artışa geçer.  Böylece Türk lirasının değeri düşerken dolar ve euro gibi yabancı para birimlerinin değeri artar.

Bir diğer konu biraz psikolojik birazsa beklentiler ile ilgilidir. Ekonomideki aktörlerin enflasyonun artacağı yönündeki yorum ve beklentileri ile birlikte bireysel olarak kişiler Türk lirasının düşeceğini, döviz fiyatlarının yükseleceğini değerlendirerek, tasarruflarının değerini korumak veya artırmak maksadıyla dolar, euro, pound gibi yabancı para almaya yönelirler. Böylece Türk lirası yine değer kaybeder.

Özetlersek, döviz fiyatlarındaki artış ve enflasyon artışı birbiriyle bağlantılıdır. Birisinin artması diğerinin artmasına yol açmaktadır.